Umowa pożyczki

Stronami umowy pożyczki są: dający pożyczkę (pożyczkodawca) oraz biorący pożyczkę (pożyczkobiorca).

Przepisy prawne nie wskazują konkretnie kto może być pożyczkobiorcą albo pożyczkodawcą. Zatem stronami umowy pożyczki mogą być zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenci. W tym miejscu należy wskazać, iż w zależności od tego jakie będą strony umowy pożyczki, to w przedmiotowej umowie mogą znajdować zastosowanie różne przepisy szczególne.

W sytuacji gdy to przedsiębiorca udziela pożyczki na rzecz konsumenta w umowie mogą znaleźć zastosowanie przepisy dot. stosowania wzorców umownych oraz przewidujących inne narzędzia ochrony konsumenta (w szczególności umów zawieranych na odległość – w tym online, a także poza lokalem przedsiębiorstwa). W przypadku pożyczki bankowej znajdą z kolei zastosowanie przepisy Prawa bankowego.

Jak już wyżej wspomniano przedmiotem umowy pożyczki mogą być pieniądze w postaci gotówki lub w postaci bezgotówkowej (przekaz pieniężny) oraz rzeczy oznaczone co do gatunku. Przykładem rzeczy oznaczonych co do gatunku są np. jabłka, węgiel czy zboże. W umowie pożyczki określonych rzeczy koniecznie należy sprecyzować „gatunek” tych rzeczy będących przedmiotem pożyczki. Oznacza to, iż oprócz wskazania konkretnej rzeczy należy dookreślić parametry i cechy jakie powinny spełniać przedmiot pożyczki. I tak w przypadku zboża, można np. określić jego rodzaj, gatunek czy wielkość ziarna.

Przepisy kodeksu cywilnego wskazują, iż umowa pożyczki może zostać udzielona zarówno w walucie polskiej jak i obcej. W sytuacji zawarcia takiej umowy pożyczki, której przedmiotem jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, pożyczkobiorca ma prawo zwrócić pożyczkę w umówionej walucie albo w walucie polskiej. W tym miejscu należy podkreślić, iż w sytuacji gdy pożyczkobiorca chce zwrócić pożyczkę zaciągniętą w walucie obcej w polskich złotych, to w takiej sytuacji kwota podlegająca zwrotowi w walucie krajowej, podlega przeliczeniu według kursu średniego ogłoszonego przez NBP na dzień w którym pożyczka powinna zostać zwrócona. Gdy natomiast dojdzie po stronie pożyczkobiorcy do opóźnienia w oddaniu pożyczonej sumy, pożyczkodawca może żądać zwrotu w walucie polskiej po średnim kursie NBP na dzień zwrotu pożyczki.

Umowa pożyczki, zgodnie z wolą stron tej umowy może być umową krótkoterminową lub długoterminową. Przepisy kodeksu cywilnego nie określają maksymalnego okresu obowiązywania umowy pożyczki. Należy wskazać, iż w sytuacji braku określenia terminu zwrotu pożyczki, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia umowy przez dającego pożyczkę.

Pożyczka, co do zasady jest umową nieodpłatną.

Natomiast strony umowy pożyczki mogą w tej umowie określić, iż za korzystanie z przedmiotu pożyczki należy się wynagrodzenie (np. odsetki od pieniędzy przekazanych na podstawie umowy pożyczki). Warto zaznaczyć, iż maksymalna wysokość odsetek ustalona przez strony nie może przekroczyć w stosunku rocznym dwukrotności odsetek ustawowych. Wysokość odsetek ustawowych to wysokość stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego powiększonej o 3,5 punktu procentowego.

Wynagrodzenie za udzielenie pożyczki można ustalić w dowolny sposób. Wówczas umowa ta będzie miała charakter odpłatny. Strony umowy pożyczki mogą ustalić, że odpłatność będzie polegać np. na nałożeniu na pożyczkobiorcę obowiązku zapłaty odsetek (w przypadku pożyczki pieniężnej) albo obowiązku zwrotu większej ilości rzeczy oznaczonych co do gatunku (pożycza 15 ton węgla, oddaje 16 ton węgla).

W tym miejscu należy wskazać, iż umowy pożyczki nie należy mylić z umową darowizny. Zasadniczą różnią tych umów jest to, iż w sytuacji umowy darowizny własność przedmiotu umowy jest przenoszona na inną osobę, nie jest jednak ona zobowiązana do zwrotu przedmiotu darowizny po upływie okresu obowiązywania umowy (ma ona charakter bezterminowy).

Natomiast umowa pożyczki przenosi własność przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę, ale jest on zobowiązany do zwrotnego jej przeniesienia na pożyczkodawcę.

Umowa pożyczki może zostać zawarta w dowolnej formie, takiej jak: ustna, pisemna, pisemna z urzędowo poświadczoną datą, pisemna z notarialnie lub urzędowo poświadczonymi podpisami, aktu notarialnego lub nawet dorozumianej. Jednak należy pamiętać, że w sytuacji gdy wartość pożyczki przekracza kwotę 1000,00 zł, to powinna zostać dochowana forma co najmniej dokumentowa. Aby zachować formę dokumentową wystarczy złożyć oświadczenia woli w postaci dokumentu. Zatem oświadczenie woli powinno być wyrażone w taki w sposób, aby można było ustalić osoby składające to oświadczenie. Dokumentem będzie taki nośnik informacji, który umożliwi zapoznanie się z jego treścią. Jako przykładem formy dokumentowej można wskazać: email, sms, wiadomość na Facebooku, czy nagranie rozmowy telefonicznej. Jeżeli nie zachowamy formy dokumentowej umowy pożyczki, to nie spowoduje to jej nieważności, tylko powoduje utrudnienia dowodowe. Przy ewentualnym sporze nie jest dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy pożyczki.

Dlatego też najlepiej umowę pożyczki zawrzeć w formie pisemnej lub aktu notarialnego. W sytuacji zawierania pożyczek na większe kwoty umowa pożyczki jest często zawierana w formie aktu notarialnego, zwłaszcza jeżeli jest połączona z ustanowieniem zabezpieczenia w postaci oświadczenia o poddaniu się rygorowi egzekucji co do zapłaty.

Zasadnicza treść umowy pożyczki sprowadza się do określenia przedmiotu pożyczki oraz stron umowy (pomiędzy kim jest zawarta umowa). Podstawowe elementy jakie powinna zawierać umowa pożyczki to miejsce zawarcia umowy i data zawarcia umowy; strony umowy wraz z określeniem pełnych danych stron umowy (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, PESEL, numer i seria dowodu osobistego; w przypadku osób prawnych nazwę / firmę, adres rejestrowy, NIP, REGON, numer KRS, oraz pełne dane osoby reprezentującej taki podmiot) osoby reprezentujące strony wraz z ich danymi (jeśli takowe występują); przedmiot umowy; miejsce i sposób przekazania przedmiotu pożyczki; termin zwrotu przedmiotu umowy pożyczki; wynagrodzenie pożyczkodawcy, czyli np. procent od udzielonej kwoty pożyczki; podpisy.